Alimenty wstecz a roszczenie o zwrot kosztów utrzymania dziecka
Powództwa o zasądzenie alimentów wstecz
Alimenty ze swej natury służą zaspokajaniu potrzeb osoby do niej uprawnionej – dziecka. Przyjmuje się, iż co do zasady są to potrzeby bieżące. Z tego powodu sąd najczęściej zasądza alimenty na przyszłość, począwszy od daty wniesienia pozwu. Istnieje jednak możliwość wystąpienia z tzw. roszczeniem regresowym bądź wniesienia powództwa o zasądzenie alimentów wstecz. Prawnik z Krakowa rozjaśnia aspekty prawne i praktyczne tych zagadnień.
W jakich sytuacjach można wystąpić z powództwem o alimenty wstecz?
Zagadnienie dopuszczalności żądania alimentów wstecz, tj. za czas przed wniesieniem powództwa stanowi problematyczną kwestię. Skoro bowiem świadczenia alimentacyjne mają zaspokajać potrzeby w zakresie utrzymania, to uprawniony może wykorzystać uzyskane środki dopiero od chwili ich uzyskania. Wydawać by się więc mogło, że tylko w czasie bieżącym, żądanie alimentów wstecz jest wykluczone. Jednakże są pewne sytuacje, które uprawniają do wystąpienia z przedmiotowym powództwem. Mianowicie, gdy istnieją niezaspokojone potrzeby dziecka lub zostały zaciągnięte zobowiązania odnoszące się do czasu sprzed wytoczenia pozwu. Ma to miejsce w sytuacji, gdy rodzic, celem utrzymania dziecka zaciągnął określone zobowiązania, które do chwili złożenia pozwu nie zostały spłacone, np. zapłata zaległego czynszu najmu mieszkania, zwrot pożyczki na zakup środków żywności czy na leczenie.
Alimenty wstecz a roszczenie regresowe.
Obowiązek alimentacyjny każdego z rodziców obciąża ich jednocześnie w pierwszej kolejności w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Jeżeli, więc jedno z rodziców w całości dostarcza swemu dziecku środków utrzymania i wychowania, a drugi rodzic uchyla się od tego obowiązku, pierwszy z nich ma roszczenie zwrotne przeciwko drugiemu rodzicowi w stosunku do tej części alimentów, która przewyższa jego zakres obowiązku. Zatem, rodzicowi, który na długo przed złożeniem pozwu samodzielnie zaspokajał potrzeby dziecka przysługuje tzw. roszczenie regresowe, czyli roszczenie o zwrot kosztów utrzymania za okres poprzedzający wniesienie pozwu. Powództwo wymaga wykazania, że wydatki poniesione na dziecko miały na celu zaspokojenie jego „usprawiedliwionych potrzeb”. Uwzględnienie tego powództwa w dużej mierze zależy od umiejętnego wykazania i uargumentowania takich wydatków. Nie jest to łatwe, dlatego też radzimy skorzystania z usług prawników lub przynajmniej skonsultowania powództwa z kancelarią prawną.
Co obejmuje roszczenie regresowe?
Usprawiedliwione potrzeby dziecka będą obejmowały wszystkie wydatki niezbędne do zapewnienia mu egzystencji, jak jedzenie, ubranie, zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, podręczniki szkolne, a także wydatki ponoszone w celu umożliwienia dziecku rozwoju fizycznego i duchowego – hobby, wyjścia do kina, teatru, wyjazdy na wakacje czy ferie. Sąd badając czy dany wydatek jest uzasadniony bierze pod uwagę indywidualne cechy dziecka, jego uzdolnienia, środowisko, w którym się ono wychowuje.
Powyższe wynika z faktu, iż nie każde wydatki na dziecko sąd może uznać za niezbędne. Wskazać należy, że obowiązek alimentacyjny nie zawsze obciąża rodziców w równym stopniu. Sąd oceniając potrzeby dziecka bierze bowiem pod uwagę możliwości zarobkowe i majątkowe obojga rodziców. Tym samym ma to wpływ na ustalenie wysokości kwoty podlegającej zwrotowi.
Roszczenie regresowe – przesłanki.
W postępowaniu o zasądzenie roszczenia regresowego sąd szacuje jego wysokość w oparciu o, po pierwsze wartość świadczeń spełnionych na dziecko przez jednego z rodziców, a po drugie zakres usprawiedliwionych i podlegających zaspokojeniu potrzeb dziecka. Zatem, rodzic występując z roszczeniem regresowym nie otrzyma zwrotu tych świadczeń, które w ocenie sądu zostały przez niego uiszczone ponad uzasadnione potrzeby uprawnionego.
Ponadto, roszczenie regresowe przysługuje także w sytuacji, gdy wprawdzie alimenty zostały zasądzone wyrokiem sądowym, a zobowiązany uiszczał je w sposób regularny, jednak wydatki na utrzymanie dziecka okazały się przewyższać tę kwotę. Wówczas jest możliwość dochodzenia zwrotu kosztów utrzymania dziecka, które zostały poniesione ponad zasądzone alimenty. Wspomnieć w tym miejscu należy, że nie ma znaczenia okoliczność, że uprawniony mógł wcześniej wystąpić o ich stosowne podwyższenie. Bowiem, w takim przypadku decydujący jest obowiązek rzeczywisty, a nie ten, który został orzeczony wyrokiem.
Przedawnienie roszczenia z tytułu alimentów wstecz.
Zgodnie z art. 137§1 KRO roszczenie o poszczególne raty świadczenia alimentacyjnego przedawniają się z upływem lat trzech. W związku z tym uprawniony, może dochodzić alimentów wstecz. Żądanie to może być jednak skuteczne w zasadzie jedynie w odniesieniu do rat należnych za trzy lata wstecz od wytoczenia powództwa. Zatem, sporządzając pozew o zapłatę alimentów wstecz należy wyliczyć kwotę odpowiadającą wartości niezaspokojonych potrzeb z okresu ostatnich trzech lat.
Radca prawny wskazuje, iż warto zapamiętać, że zarzut przedawnienia sąd uwzględni jedynie na wniosek pozwanego. Jeśli więc uprawniony dochodzi zaległych alimentów wstecz za okres dłuższy niż trzy lata, a zobowiązany nie podniesie zarzutu przedawnienia, to sąd powinien zasądzić całą dochodzoną kwotę.
Alimenty wstecz – jednorazowe świadczenie zamiast rat alimentacyjnych.
Świadczenie okresowe przeznaczone na utrzymanie uprawnionego może dotyczyć tylko jego bieżących potrzeb. Natomiast wyrównanie uszczerbku poniesionego wskutek braku alimentów w okresie minionym tj. przed wniesieniem powództwa można wyrównać świadczeniem jednorazowym, którego płatność w uzasadnionych przypadkach sąd może rozłożyć na raty. Przedmiotem orzeczenia sądu jest zatem zasądzenie pewnej kwoty. Zasądzenie rat alimentacyjnych związanych z zaspokajaniem bieżących potrzeb uprawnionego za czas np. 2 lat wstecz byłoby bowiem sprzeczne z ich przeznaczeniem. Nadto praktycznie prowadziłoby do tego, że alimenty wstecz zwiększałyby alimenty za czas bieżący.
Alimenty, to często problematyczna, a nadto emocjonalna kwestia. Na pewno warto ją skonsultować z prawnikiem – profesjonalistą, który pomoże w podjęciu odpowiednich działań zmierzających do ich uzyskania. Jeśli, chcą Państwo uzyskać więcej informacji na temat alimentów, Kancelaria Radców Prawnych w Krakowie zaprasza do kontaktu.
